OVER DE MEDIA EN HET POLITIEKE DEBAT TOT NU TOE

Powerful Ageing helpt, maar goed nieuws verkoopt geen kranten
De media plaatst Powerful Ageing tot nu toe in een negatief frame. Er is een aantal ervaringsverhalen zeer eenzijdig belicht, zonder deugdelijke hoor en wederhoor. De nieuwsberichten gaan ook uit van onjuiste aannames, die overigens bij deugdelijke hoor en wederhoor direct onderkend zouden zijn. De onjuiste aannames bieden natuurlijk wel aansprekende koppen in de kranten.

Het goede nieuws verkoopt misschien geen kranten, maar de goede resultaten van Powerful Ageing zijn wel de drijfveer voor gemeenten om haar inwoners meer keuze dan enkel de gebruikelijke ondersteuningsmiddelen te bieden.

Powerful Ageing helpt. In de nieuwsberichten blijft dit onderbelicht. Er wordt dagelijks met veel plezier en goede resultaten deelgenomen aan Powerful Ageing op verschillende locaties in het land. Met name blijft onderbelicht: wat het voor de betreffende deelnemers betekent in het dagelijks leven. De deelnemers ervaren dat zij (weer) zelfredzaam zijn waar ze dachten die zelfredzaamheid te verliezen en kunnen daardoor ook actief blijven deelnemen aan de maatschappij. Deelnemers zijn doorgaans heel positief over hun ervaringen en de resultaten. Regelmatig wordt aangegeven dat zij een “deel van hun leven weer terug hebben gekregen”. Voor dit doel en voor alle mensen die bij ons trainen zetten wij ons iedere dag met hart en ziel in. Dat doen wij niet alleen, maar in samenwerking met geweldig gemotiveerde Wmo-teams bij de aangesloten gemeenten en onze fysiotherapiepraktijken. Daar wordt hard gewerkt, met ongelofelijke betrokkenheid bij de inwoners die om hulp vragen. De nieuwsberichten doen in onze beleving dan ook geen recht aan al deze mensen, aan ieders inspanning en aan de doelstelling van Powerful Ageing.

Wat gaat er mis in de media en in het politieke debat?
HRC heeft aan alle journalisten die contact hebben opgenomen aangeboden om in gesprek te gaan en toe te lichten wat Powerful Ageing inhoudt. Dit aanbod wordt stelselmatig afgeslagen (behoudens NOS en NRC), maar de artikelen verschijnen wel, de een nog onjuister dan de ander. Het AD heeft een telefoongesprek van niet langer dan een kwartier nodig gehad om tot een serie van artikelen te komen gebaseerd op onwaarheden en onjuiste aannames. RTV Oost heeft het gehouden bij enkel een suggestieve vraag en slaat de mogelijkheid van een toelichting vanuit HRC af en de Tubantia heeft niet eens contact opgenomen alvorens de vernietigende artikelen werden gepubliceerd. Ook gemeentes zijn benaderd om inhoudelijke input te leveren. Met de input die door HRC en door gemeentes is geleverd over wat Powerful Ageing daadwerkelijk inhoudt, hoe het wordt ingezet en hoe het wordt ervaren door andere deelnemers, wordt bar weinig gedaan in de media. Dat is verklaarbaar, want goed nieuws is geen nieuws en verkoopt geen kranten.

De media zaaien met vernietigende en slecht onderzochte conclusies veel verwarring en onzekerheid bij gemeenteraden en het publiek. Daar zijn juist de ouderen de dupe van. Velen zijn onnodig afgeschrikt door onjuiste berichtgeving en durven niet meer deel te nemen. En laat duidelijk zijn: de beschreven vervelende ervaringen/gevoelens moeten voorkomen worden, daar zal HRC zich iedere dag voor blijven inzetten.

Gemeenteraadsleden: informeert u zich!
Wij kunnen ons ook voorstellen dat de eerste reactie van gemeenteraadsleden bij lezing van de krantenartikelen ronduit negatief is. Uiteraard zien wij voor de gemeenteraadsleden wel de rol weggelegd om zich niet enkel op krantenartikelen te baseren, waarvan we weten dat ze bij voorkeur ongenuanceerd en negatief zijn, maar zich deugdelijk te laten informeren alvorens publiekelijk uitspraken te doen, al dan niet in de gemeenteraad of de media. Zo betreuren wij het dat het debat (bijvoorbeeld in Sliedrecht) niet over de inhoud van het Powerful Ageing programma is gegaan en wat het kan betekenen voor ouderen, maar dat het is blijven steken bij een aantal populistische en slecht onderzochte aanklachten.

HRC zal bij iedere gemeenteraad die dat wenst langskomen om een toelichting te geven op het Powerful Ageing programma en de wijze waarop het doorgaans (of: in de betreffende gemeente) wordt ingezet. Tot nog toe zien wij helaas dat juist de raden waarin het debat hoog oploopt ons niet de gelegenheid bieden een toelichting te geven op wat wij nu eigenlijk doen en op welke manier. Dan wordt er in de raad gesproken zonder werkelijke kennis van zaken. Dat is heel schadelijk, zowel voor het debat, Powerful Ageing, als voor de ouderen om wie het gaat.

HOE WERKT POWERFUL AGEING?

Hoe komen inwoners bij Powerful Ageing terecht?
In verschillende stappen wordt onderzocht of iemand die hulp vraagt bij de gemeente, gebaat kan zijn bij het Powerful Ageing programma. Er is eerst een telefonische screening waarin wordt onderzocht of het een aanvraag voor de Wmo betreft of iets anders. Als het een Wmo aanvraag is, wordt gevraagd of er eventueel een beperking kan zijn die met het fysiek functioneren te maken heeft. Als dit het geval is, dan wordt de betrokkene uitgenodigd voor een intake bij een fysiotherapeut van HRC.

De intake is onderdeel van het (bredere) Wmo-onderzoek dat de gemeente uitvoert bij een Wmo-aanvraag. Tijdens de intake wordt gevraagd of mensen mee zouden willen doen aan Powerful Ageing, uiteraard voor zover ze ook daadwerkelijk voor Powerful Ageing in aanmerking zouden kunnen komen. De meerderheid van de mensen geeft dan overigens al aan mee te willen doen met Powerful Ageing. HRC brengt tot slot naar aanleiding van de intake een advies uit aan de betrokkene en de gemeente of iemand gelet op het fysiek functioneren zinvol en veilig mee kan doen met Powerful Ageing. De gemeente besluit na afronding van het volledige Wmo-onderzoek vervolgens over de toewijzing van Wmo-voorzieningen.

WAAR STAAN WE VOOR?

Zelfredzaamheid, gezondheid en kwaliteit van leven
Dagelijks voldoende bewegen draagt in belangrijke mate bij aan het behoud van vitaliteit. Het verlaagt het risico op chronische ziekten als diabetes, hart- en vaatziekten, depressieve klachten en, bij ouderen, ook botbreuken. Ook verbetert het de spierkracht en de loopsnelheid. Bovendien is er bij deze groep een samenhang tussen veel bewegen en een lager risico op lichamelijke beperkingen, cognitieve achteruitgang en dementie. Bewegen helpt om je fit te voelen en je autonomie te behouden en lekker in je vel te zitten. De preventieve waarde van bewegen is daarom ook voor de kwaliteit van leven groot. Zie voor deze conclusies het advies “Laat ze niet zitten! Advies Bewegen en sport door 65-plussers” van de Nederlandse Sportraad, adviesorgaan van de Nederlandse regering[1].

Kortom: beweging is in zijn algemeenheid al goed, dat is geen nieuws. Powerful Ageing heeft daarbij nog een extra dimensie: het richt zich, als bewegingsprogramma, specifiek op het explosief spiervermogen om de dagelijkse taken zelf te kunnen blijven uitvoeren. Powerful Ageing richt zich dus expliciet op de zelfredzaamheid. Dat is ook de doelstelling van de Wmo.

Powerful Ageing past goed binnen de doelstellingen van de Wmo
In het algemeen wordt er op steeds meer gebieden ingezet op (herstel van) zelfredzaamheid, kijk bijvoorbeeld naar de zorg. Dit vanuit de gedachte dat het beter is om iemand, daar waar het kan, te ondersteunen om zelfredzaam te blijven, dan alle (zorg)taken over te nemen. Het specifieke doel van de Wmo is “dat de ondersteuning van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking, chronische psychische of psychosociale problemen, erop gericht moet zijn dat burgers zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen blijven”. Daarbij wordt ook expliciet overwogen “dat het in de rede ligt de overheidsverantwoordelijkheid voor het ondersteunen van de zelfredzaamheid en de participatie zo dicht mogelijk bij de burger te beleggen”. Het inzetten op (herstel van) zelfredzaamheid daar waar het kan, zorgt ervoor dat inwoners langer zelfredzaam zijn en ook weer in staat zijn om te participeren. Dat is precies wat Powerful Ageing doet en dat sluit dus nauw aan bij de wettelijke opdracht van de Wmo. 

Maatschappelijke bijdrage
Wachtlijsten zijn in de Wmo enorm en blijven groeien in verband met de toenemende vergrijzing en personeelstekorten. Dat betekent dat de doelgroep die echt huishoudelijke hulp nodig heeft, dus ook steeds langer op die hulp zal moeten wachten. Het is daarom belangrijk dat gemeentes goed beoordelen wie wel en niet voor huishoudelijke hulp in aanmerking komt. Niet iedereen die hulp vraagt bij de gemeente heeft zomaar recht op huishoudelijke ondersteuning en dat is maar goed ook. Immers, iedere plek die wordt ingenomen door een inwoner die trainbaar is om zelfredzaam te blijven, betekent een langere wachttijd voor iemand die de hulp dringend nodig heeft. Te denken valt aan situaties zoals een beenbreuk, of iemand met een langdurig al dan niet terminaal ziekbed.

Daarnaast kunnen gemeentes ook hun ogen niet sluiten voor een potentiële besparing op het Wmo-budget. Het is iedereen bekend dat de gemeentelijke begrotingen zwaar onder druk staan en hoe dan ook gaat het om publieke middelen. Die mogen niet zwaarder worden belast dan noodzakelijk en dat is het geval als hulp(middelen) worden toegewezen wanneer dat niet de best passende oplossing is.          

Gemeenten willen aanvragers die nog zelfredzaam kunnen blijven dan ook vooral stimuleren (en faciliteren) om precies dat te doen, zodat de beschikbare hulp eerder geleverd kan worden waar deze echt nodig is en daarmee ook de publieke middelen op de juiste wijze worden ingezet. Dat is volledig in lijn met de Wmo en het landelijke beleid dat is gericht op het zo lang mogelijk zelfredzaam blijven.

[1] NLsportraad+advies+Laat+ze+niet+zitten!
+Advies+bewegen+en+sport+door+65-plussers.pdf

WAT ZIJN DE ERVARINGEN MET POWERFUL AGEING?

Deelnemers zijn onverminderd positief over Powerful Ageing
Bij iedere eindmeting (na interventie en na borging) wordt aandacht aan de klanttevredenheid besteed. Er wordt niet alleen gevraagd naar het eigen fysiek functioneren van de deelnemer, maar er wordt ook gevraagd naar de tevredenheid over het programma op zich. Er is op dat moment uitdrukkelijk ruimte om eventuele klachten of verbeterpunten te benoemen.

Cijfers liegen niet

Totaal aantal intakes afgenomen door HRC	7971
Hoe vaak heeft een inwoner tijdens de intake zelf al gekozen voor PA?	2490
Hoe vaak heeft een inwoner aangegeven niet te willen meedoen aan PA?	783
Hoe vaak komt uit de intake dat inwoner fysiek te goed is voor PA en ondersteuning Wmo (als de hulpvraag op het fysiek functioneren lag)?	497

Kortom: Powerful Ageing is niet voor iedereen geschikt. Of Powerful Ageing een passende oplossing is, onderzoeken we expliciet. Er hebben inmiddels 2490 mensen meegedaan aan het Powerful Ageing programma, verspreid over heel Nederland. Uit de reacties en testen tijdens de eindmetingen volgt dat deelnemers er fysiek op vooruit gaan en meer levensgeluk te ervaren. Daarnaast horen we vaak terug dat deelnemers het sociaal gezien ook fijn vinden om in een groep te trainen en dat mensen zich zelfverzekerder voelen door de fysieke vooruitgang. We maken dus voor veel mensen een belangrijk verschil!

Bekijk de ervaringen van deelnemers 

Zijn er ook klachten?
Ja, er zijn klachten, maar echt heel weinig. Over alle 7971 mensen die wij hebben gezien bij een intake, of die bij ons hebben getraind in het Powerful Ageing programma, zijn er 6 klachten en 10 bezwaren bekend bij ons en de aangesloten gemeenten. Naar aanleiding van alle negatieve publiciteit hebben wij nogmaals navraag gedaan bij alle bij ons aangesloten gemeenten, maar meer klachten zijn er gewoonweg niet binnengekomen.

De aard van die klachten en bezwaren was hoofdzakelijk dat men hulp in de huishouding had willen krijgen en niet gemotiveerd is om te gaan sporten om aan zijn/haar eigen fysiek functioneren te werken om (fysiek) zelfredzamer te worden.

Daarnaast is een belangwekkend feit dat ouderenorganisatie ANBO-POCB via haar website heeft opgeroepen ervaringen/klachten te delen. Daarop is geen enkele klacht ontvangen. En overigens heeft ANBO-POCB zich ook opnieuw, net als eerder, uitgesproken dat zij het idee van reablement ondersteunen. Powerful Ageing is een vorm van reablement.

ONJUISTE AANNAMES IN DE MEDIA EN POLITIEK
Tot slot zullen we op een aantal onjuiste aannames in de media en politiek ingaan.

“Eerst verplicht fitnessen”: Deelname aan het Powerful Ageing programma is volledig vrijwillig, net zoals alle andere voorzieningen of hulp(middelen) die vanuit de Wmo worden aangeboden. Wij verplichten niemand tot deelname en op die manier worden deelnemers ook niet benaderd door HRC.

Powerful Ageing is in geen van de aangesloten gemeenten een voorwaarde om in aanmerking te komen voor huishoudelijke ondersteuning. Het Powerful Ageing programma is een aanvulling op het bestaande Wmo-aanbod. Tijdens de intake wordt expliciet aandacht besteed aan de wensen en behoeften van de betrokkene. Er wordt ook stilgestaan bij wat iemand nog wil kunnen doen. Vaak komt daaruit naar voren dat mensen zich graag nog zelf willen kunnen redden in huis en graag nog bepaalde dingen zelf willen kunnen ondernemen, bijvoorbeeld zorgen voor een naaste, op pad met de kleinkinderen, het huishouden doen of de boodschappen. Reguliere ondersteuning vanuit de gemeente, zoals een traplift, scootmobiel of huishoudelijke hulp brengt mensen fysiek alleen maar verder weg van die doelen. Dat is dan niet de best passende oplossing voor de betrokkene. Powerful Ageing kan voor die groep mensen een belangrijke rol vervullen, mits er natuurlijk nog trainbaar spiervermogen is en er veilig getraind kan worden.

“Over de grond rollen”: Rollen over de vloer doen we niet tijdens de training. In sommige gevallen wordt tijdens de intake, nadat een aantal daarvoor benodigde testen zijn uitgevoerd, de sta-op functie getest vanuit een liggende houding. Dat doen we om te onderzoeken of iemand na een val in de thuissituatie in staat is om weer overeind te komen. Dit is essentieel voor de zelfredzaamheid. Uiteraard doen we dit met alle respect en zorgvuldigheid richting de betrokkene. De test wordt alleen gedaan als de resultaten uit de voorafgaande testen dat toestaan en er wordt expliciet gevraagd of de betrokkene die test ook wil doen, of daar bezwaren tegen heeft. Wij betreuren het als een betrokkene in die situatie niet de ruimte heeft gevoeld om die bezwaren te uiten. We zullen die ruimte expliciet blijven bieden om dergelijke ervaringen en gevoelens te voorkomen.

“Vernederd”: Wij betreuren ten zeerste het als een deelnemer zich niet prettig heeft gevoeld tijdens het programma en nemen die signalen ook serieus. Respectvolle en zorgvuldige omgang met deelnemers, mede gelet op de kwetsbaarheid van de doelgroep, staat bij ons hoog in het vaandel. Dat wij dit dagelijks in de praktijk brengen, blijkt uit het (zeer) geringe aantal klachten dat wij en/of de aangesloten gemeentes ontvangen, zie ook hiervoor.

In de media wordt steeds op de ervaringsverhalen van een handjevol personen ingezoomd. Bij al deze ervaringen geldt dat wij de ervaringen in de media hebben moeten lezen en het graag hadden willen horen van de deelnemer zelf op het moment dat het speelde of in ieder geval kort daarna. Dan hadden we er iets aan kunnen doen. Zo had de sta-op functie niet getest hoeven worden als men daar bezwaar tegen had (dit wordt altijd eerst gevraagd) of zich er onprettig bij voelde en ook gaandeweg het programma kan er geëvalueerd worden of het programma passend is of niet.

Echter, wij hebben geen melding ontvangen van de betreffende deelnemers. De manier waarop deze ervaringen in de media zijn gepresenteerd, komt niet overeen met onze werkwijze en kernwaarden. Naast onze continue evaluatie van de tevredenheid van deelnemers, moedigen wij de deelnemers aan om hun ervaringen met ons te delen, zodat wij deze zorgvuldig kunnen beoordelen en waar nodig aanpassingen kunnen doorvoeren. Bij alles wat wij doen gaat het er uiteindelijk om: hoe helpen we de oudere weer verder in het dagelijks leven? Het zit dus ook in ons DNA om klachten, juist voor de oudere om wie het gaat, op te lossen. Een deelnemer die bij ons traint, zal dus ook altijd een luisterend oor vinden als er iets voorvalt waarbij de deelnemer zich niet goed voelt.

“Iedereen die daarom vraagt heeft op basis van de Wmo recht op hulp in de huishouding”
Dit is een hardnekkige veronderstelling die onjuist is. Volgens de wet moet de gemeente hulp aanbieden via de Wmo als er niets anders mogelijk is. De wet zegt dus eigenlijk: “Geen hulp via de Wmo, tenzij..”. En als er dan recht bestaat op hulp, dan is het nog maatwerk welke ondersteuning wordt geboden. De gemeente moet de best passende ondersteuning aanbieden die gericht is op participatie en langer zelfstandig thuis blijven wonen met behoud van autonomie. Of het beroep op ondersteuning terecht is en wat dan de best passende oplossing is, wordt door de gemeente onderzocht.

De Wmo is zo ingericht dat een inwoner geen claimgerichte aanvraag voor een bepaalde voorziening kan doen. Hoe werkt het dan als een inwoner zich meldt? De gemeente stelt dan eerst vast wat de hulpvraag van de inwoner is. Daarna wordt vastgesteld welke (on)mogelijkheden, problemen of beperkingen er precies zijn die van belang zijn voor het beoordelen van de hulpvraag. Hierbij kan deskundig advies gevraagd worden aan bijvoorbeeld artsen of fysiotherapeuten. Er wordt in kaart gebracht welk effect/resultaat de inwoner wil bereiken. De gemeente onderzoekt ook wat de inwoner zelf kan doen om het probleem op te lossen (eigen kracht), bijvoorbeeld met hulp van huisgenoten, met hulp van anderen uit het sociale netwerk of met hulp van andere organisaties. Tot slot bepaalt de gemeente welke aanvullende hulp de gemeente kan geven om het probleem op te lossen en het gewenste effect te bereiken.

De gemeente vraagt voor het kunnen vaststellen van de beperkingen het deskundig advies van de fysiotherapeuten van HRC. Zij onderzoeken tijdens de intake het fysiek functioneren en de wensen van de betrokkene. Als het fysiek functioneren goed genoeg is om zelf de huishoudelijke taken uit te voeren en er ook geen beperkingen zijn op andere domeinen, bestaat er geen recht op maatschappelijke ondersteuning (zoals hulp in de huishouding of een andere voorziening). Als het fysiek functioneren niet goed genoeg is (of er andere bezwaren zijn), kan toewijzing van maatschappelijke ondersteuning vanuit de Wmo aan de orde zijn. De gemeente weegt in het onderzoek ook altijd af of inwoners op eigen kracht of met hulp van voorzieningen gericht op het versterken van de zelfredzaamheid zelf in een oplossing kunnen voorzien. Uiteraard worden daar ook de wensen van de betrokkene in meegenomen. De gemeente moet dan bekijken wat de best passende oplossing is. Dat is soms hulp in de huishouding, soms een traplift en soms is dat dus ook Powerful Ageing. Hierbij geldt uiteraard ook dat niet meer wordt geboden dan nodig is: een tekenend voorbeeld is dat geen traplift wordt toegekend wanneer het traplopen ook met een tweede trapleuning weer veilig mogelijk is.

Er bestaat dus geen algeheel recht op ondersteuning en als er in een bepaald geval wel recht op ondersteuning bestaat, kan dat dus ook iets anders zijn dan de aanvankelijk gewenste huishoudelijke hulp. De gemeente moet bepalen wat de best passende oplossing is voor het individu. Maar in alle gevallen geldt: de inwoner is niet verplicht de aangeboden ondersteuning aan te nemen en is dus ook niet verplicht deel te nemen aan Powerful Ageing als dat als best passende ondersteuning wordt aangeboden. 


HOE GAAN WE VERDER IN DE TOEKOMST?
We zullen doorgaan met Powerful Ageing in de gemeentes waar er voldoende (politiek) draagvlak is voor het inzetten van Powerful Ageing. Wij hebben een fijne samenwerking met Wmo-teams door het hele land en spreken onze waardering uit naar alle medewerkers van o.a. Beleid en Kwaliteit, de Wmo-consulenten, front office medewerkers, fysiotherapiepraktijken en alle andere bij de uitvoering van Powerful Ageing betrokken medewerkers. Wij blijven ons heel graag iedere dag weer opnieuw samen met jullie inzetten voor het krachtig ouder worden, maar kunnen niet dagelijks tegen de stroom blijven oproeien. Daar waar het politiek gezien te zwaar wordt, worden mensen bang gemaakt, blijven aanmeldingen  van deelnemers vervolgens achter en kan het Powerful Ageing programma ook niet voldoende beschikbaar gemaakt worden. Vanuit onze missie bezien is dat een enorm gemis voor vele ouderen. Het is dus van groot belang dat er eenheid komt in hoe men met de inzet van Powerful Ageing wil omgaan. En ook dat de enkele ervaringsverhalen niet de media en politiek blijven regeren.